Bu sayfada Jet Motoru nasıl çalışır, Jet Motoru ilk hareketi nasıl alır, Jet Motoru çalışma prensibi, Jet Motoru nasıl yapılır, türkçe videolu anlatım vb. armaların cevaplarını bulabilirsiniz....
Jet Motoru Hakkında Herşey Nasıl Çalışır İlk Hareketi Nasıl Alır
Jet Motoru Genel Bilgiler ve Türkçe Videolu Anlatım
Jet motoru diğer adıyla tepkili motor, atmosferden aldığı havayı sıkıştırıp yakıtla yakmak suretiyle ısıtır. Bu ısıtma neticesinde ortaya çıkan gazları, hızla dışarı püskürtüp, ters yönde bir itme gücü oluşturur. Bu güçle, motorun bağlı olduğu aracın hareket etmesi sağlanır. Bu motorlar, Newton'ın hareket yasalarına bağlı olarak geliştirilmiştir. Bu yasaya göre; her etki eşit büyüklükte ve ters yönde bir tepki doğurur.
1903'ten 1935'e kadar olan dönemde, uçakların itme sistemlerinde alternatif piston hareketli içten yanmalı motor ve pervane düzenekleri kullanılıyordu. 1935'de Hans von Ohain tarafından ilk jet motorlu uçak (jet uçağı) yapıldı. Jet motorlu uçaklar, diğer uçaklara göre çok daha hızlı ve çok daha yükseğe çıkabiliyor. Günümüzde birçok jet motoru çeşidi geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları; turbojet, turbofan, turboprop, turboşaft ve ramjettir.
Jet motorlarını balona benzetebiliriz. Bir balonunun içine hava bastıktan sonra ağız kısımını bağlamadan bıraktınız mı? Eminim ki herkes yapmıştır ve tepkiyi görmüştür. Jet motoru çıkış noktasında oldukça yüksek seviyede basınç ve hıza sahip olan hava akımı vardır. İtki-tepki prensibini ele alırsak; motorun ileriye doğru gitmesi için itilmek isteyen havanın tepkisi aracın ileriye bir hareketi söz konusudur. Motorun ana çalışma prensibini bölümlere ayırırsak;
Gaz türbini: Havayı içeri çeken, sıkıştıran ve püskürten makinedir. Kısacası çek, sıkıştır, patlat, püskürt.
Çekme: Büyük fan vasıtasıyla havayı motorun içine çekmesine yardım eder. Çekilen havanın bir kısmı ana kısma iletilir, diğer kısmı ise püskürtme aşamasına gider.
Kompresör: Havayı sıkıştırarak sıcaklığını ve basıncını yükseltip yanma odasına gönderen sistem.
Patlatma: Yakıt, küçük bir tüp ile eklenir. Şıkıştırma aşamasındaki yüksek başınçla birleştirilir ve birleştirilen karşım ateşlenir. Sonuç olarak kontrollü bir patlama ortaya çıkar. Motorun şekli nedeniyle arka tarafa yönlendirilir.
Püskürtme: Son aşamamız olan püskürtme, motorun iç kısmında bulunan sıcak hava, patlamış hava, ana fandan doğrudan gelen hava ile karışır. Bu karışımın sonucunda ise; motorun arka tarafından yüksek hızda püskürtülür. Püskürtmenin boyutu çok kuvettli olmasıyla itme kuvveti çıkar. Hava akımının bir kısmı, motorun çalışmasını sürdürmek için motorun ana milini döndürmede kullanılır. Geri kalanı ise tamamen hareket için kullanılır.
Jet Motoru Tarihçesi
Gaz tepkimesiyle çalışan ilk makine M.S. 250 yılında İskenderiyeli Heron tarafından buhar tepkisinden faydalanılarak gerçekleştirildi. Bu, içine gönderilen buharı iki tarafında bulunan kıvrık borulardan fışkırtarak dönen bir küresel kap şeklindeydi. Gaz tepkisiyle çalışan roketler, M.S. 1232'de Kaifengfu Savaşı'nda Çinliler tarafından silâh olarak kullanıldı. Çinlilerin aynı prensibe göre çalışan havaî fişekleri kullanmaları M.Ö. 3000 yılına kadar dayanır. İnsan tarafından idâre edilen ilk taşıt aracının gaz tepkisiyle tahriki, İngiliz fizikçi Newton tarafından gerçekleştirildi. 1687'de Newton “Hareket Miktarı Teoremi” ile jet tepkisini fiziki olarak açıkladı. Bunun uygulaması olarak da buhar tepkisi kullanarak bir arabanın hareketini sağladı.
Jet Motoru Gelişimi ve Çalışma Prensibi
Günümüzün jet motorlarının esası olan gaz türbini ilk defa 1791 yılında John Baber tarafından tasarlandı. İlk başarılı uygulama ise 1911'de Alfred Büchi tarafından tasarlanan türboşarjörlerin Brown-boveri firması tarafından îmâli ve 1916da uçaklarda kullanılmaya başlanmasıyla gerçekleştirildi. Gaz türbininin bir uygulaması olan turboşarjör motordan çıkan sıcak egzoz gazlarının bir türbini, türbinin de motorun yanma odasına sıkıştırılmış basınçlı hava gönderen kompresörü tahrik etmesiyle çalışır.
Basınçlı havanın içine yakıt püskürtülmesi ile yanma sonucu ısınarak âniden genişleyen hava egzoztan hızla çıkarken türbini de döndürür. Bu sayede motorun gücü çok artmış olur. Egzoz gazlarının jet tepkisinden uçakların tahrikinde faydalanmayı tasarlayarak ilk defa gerçekleştiren kişi İngiliz Krallık Hava kuvvetleri pilotlarından Frank Whittle'dir. Whittle, 1930 yılında, bir gaz türbini ile bir difüzörü birleştirerek yaptığı jet motorunun patentini aldı.
1936 yılında turbojet adıyla da bilinen bu motorun geliştirilmesi ve îmâli için Power Jets Ltd. adlı bir şirket kurdu. 1939'da İngilizlerden önce Almanlar, 1937'de Hans von Ohain tarafından geliştirilen Hes 3B adlı jet motorunu ilk defa bir uçakta kullanarak Heinkel He 178 ile bir deneme uçuşu yaptılar. Ancak ilk başarı sağlanan uygulama Whittle tarafından geliştirilen Power Jet W.1 adlı jet motorunu kullanan Gloster G.49 uçağı ile 15 Mayıs 1941'de İngilizler tarafından gerçekleştirildi. Jet uçakları İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru yaygın olarak kullanılmaya başlanmış ancak savaşın gidişatına bir etkileri olmamıştır. Savaş sırasında en başarılı uygulama ise Messerschmitt Me 262 uçaklarıyla Almanlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu uçaklarda Almanlar günümüzde kullanılan eksenel akışlı kompresörleri başarıyla uygulamışlardır. İngilizlerin gerçekleştirdikleri jet motorlarında ise merkezkaç kompresörler kullanılıyordu.
0 Comments: