Böbrek Kanseri Nedir, Hakkında Kısaca Bilgiler

Böbrek kanseri nedir, nasıl bir hastalıktır, Böbrek kanseri yaşam süresi, nedenleri, belirtileri, tedavisi ve ameliyatı hakkında kısaca bilgiler.

Böbrek Kanseri Nedir, Hakkında Kısaca Bilgiler

Böbrek Kanseri Sayfa İçeriği

Böbrek Kanseri Nedir?
Böbreklerin Vücudumuzdaki Fonksiyonu Nedir?
Böbrek Kanseri Belirtileri
Böbrek Kanserinde Erken Tehşis
Böbrek Kanserinde Tanı
Böbrek Kanseri Evreleri
Böbrek Kanseri İçin Risk Faktörleri
Böbrek Kanserinde Kişiye Özel Tedavi Belirlenmesi
Böbrek Kanserinde Tedavi Yöntemleri
Böbrek Kanserinde Tedavi Yan Etkileri
Böbrek Kanserinden Korunma Yolları

Böbrek Kanseri Nedir?

Malum, böbreklerimiz, sağlıklı ve ideal bir hayat sürebilmemiz amacıyla gerekli olan çok sayıda görevi yerine getirmektedir. Böbreklerin başlıca görevlerinden biri, kanı süzerek günlük metabolizma sonucunda oluşan üre ve kreatinin gibi zararlı artık maddeleri idrarla vücudumuzdan uzaklaştırmaktır.

Böbrek içinde habis (kötü huylu) hücre büyümesine (bir tümör) böbek kanseri denir. Tıbbi ismi böbrek hücreli karsinom şeklindedir. Böbrekteki tümörler selim (iyi huylu) de olabilir. Böbrek kanseri genel bir terimdir. Böbrekte farklı tümör çeşitleri ve farklı hastalık evreleri bulunur. Tedavi şekliniz, süreniz ve tedavi sırasında yaşayacaklarınız tümöre ait özelliklere ve tıbbi ekibinizin tecrübesine göre değişim gösterecektir. Bu sayfamızdaki bölümler böbrek kanseri, tanı ve tedavi alternatifleri hakkında genel bilgiler sunar.

Böbreklerin Vücudumuzdaki Fonksiyonu Nedir?

Böbrekler 2 adet kuru fasulye şeklinde olup, karnımızın arka kısmında bulunan, kanı süzüp idrar üreten organlardır. Kan basıncının düzenlenmesi, kan hücrelerinin üretilmesi ve kemiklerinizin sağlıklı kalması gibi birçok işlem böbreğin görevidir. Böbrek kanserleri tüm dünyada tanı konulan kanserlerin yaklaşık %2’sini oluşturur. Son 25 yılda Avrupa’da böbrek kanserli hasta sayısı biraz artış göstermiştir. Fakat hayatta kalma oranı da birçok bölgede artmıştır. Ultrason ve BT gibi görüntüleme teknolojilerindeki gelişmeler ve daha sık kullanılmalarından dolayı daha fazla böbrek kanserine şimdilerde erken dönemde tanı konulmaktadır. Erkeklerde kadınlara kıyasla böbrek kanserine yakalanma riski daha fazladır. Genellikle 60-70 yaş arasında görülmektedir.

Böbrek Kanseri Belirtileri

Böbrek Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Tümörün henüz küçük olduğu erken dönemlerinde böbrek kanseri, hastalarda çok belirgin bir şikayete neden olmayabilir. Teşhis edilebilirse hastalık bu dönemde genellikle tedavi edilebilir. Bir başka deyimle erken tanı konulduğunda tedavi hem daha kolay olmakta, hem de kanserden tamamen kurtulma olasılığı artmaktadır. Genelde şikayete neden olduğu zaman tümör çok büyük boyutlara ulaşmıştır ve tümör büyüdükçe ve yayıldıkça tedavi olasılıkları azalmaktadır. Böbrek bölgesinde kitle ve ağrı, kanlı idrar gibi böbrek kanseriyle ilişkili olabilecek şikayetler yanında diğer kanserlerde de gelişebilen iştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı, tekrarlayan ateş gibi belirtiler de olabilir. Bu yakınmalar böbrek kanserinin belirtisi olabileceği gibi enfeksiyon gibi başka problemlerden de kaynaklanabilir. Kanser yayılmışsa yayıldığı organla ilgili bulgular görülebilir. Örneğin akciğerlere yayıldıysa öksürük, nefes darlığı olabildiği gibi kemik yayılımı olan hastalarda kemik ağrıları, beyin yayılımı olanlarda baş ağrısı, felç gibi bulgular olabilir. Belirtiler metastaz (diğer doku ve organlara yayılma) durumuna göre değişmektedir.

Böbrek kanseri ilk evrelerde genellikle kendini göstermez yani belirti vermeyerek seyreder. Birtakım belirtiler meydana geldiğinde ise çoğu hastada böbrek kanserinin ileri safhalara taşındığını gözlemleriz. İşte bu belirtileri şöyle sıralayabiliriz;

Kansızlık
İştahsızlık
Aşırı yorgunluk
İdrarda kan görülmesi
Geçmeyen yan ağrı (böğür ağrısı)
Sebebi bilinmeyen kilo kaybı
Karın alt ve yan bölgesinde şişkinlik
Bacaklarda ve eklemlerde şişmeler
Nefes darlığı (Diğer organlara yayılmışsa)
Kanlı öksürük (Diğer organlara yayılmışsa)
Bel ağrısı (Diğer organlara yayılmışsa)
Herhangi bir enfeksiyon ya da soğuk algınlığı olmadan haftalar boyu süren ateş

Böbrek Kanserinde Erken Tehşis

Yukarıda sayılan belirtilerin altında başka sebeplerin yatabileceğinin unutulmaması gerekir. Her kanserde olduğu gibi böbrek kanserinde de erken teşhis oldukça önem taşır. Hastalık ne kadar erken saptanırsa hem tedavi süreci o kadar kolaylaşır hem de sağlıklı bir yaşam olanağı ilerlemiş bir safhaya kıyas ile daha çok artar.

Böbrek kanserinde belirtilerin kendisini ileri safhalarda belli ettiğini düşünürsek bir birey böbrek kanseri ise bunu nasıl anlayabilir? Yaşadığımız şu günlerde böbrek kanseri adı verilen bu kötü huylu tümörün tanısı genellikle rastlantısal olarak koyulur. Hastalar hastaneye tamamen başka sebeplerden ötürü gider ve yapılan görüntülemeler sonucu böbrekte kanserli kitle tespit edilir. Hastaya bu tanı sıklıkla ultrasonografi yöntemi ile konulur. Eğer ultrasonografi tecrübeli bir radyolog tarafından yapılmaz ise böbrekteki kitlenin tanısı koyulamayabilir, atlanabilir.

Bilgisayarlı tomografi veya MR filmi ile de böbrek kanseri tanısı koyulabilir. Burada ise çeken kişiye göre sonuçlar değişmediği için rahatlıkla böbrekte bulunan kitle tespit edilebilir.

Tabi ki durum bu raddeye gelmeden hayatınızda birtakım değişikliklere giderek böbrek kanserinin önüne geçebilirsiniz. Özellikle ailenizde böbrek kanseri varsa yaşam pratiklerinize dikkat etmenizi öneririz.

Böbrek Kanserinde Tanı

Tanı genellikle başka sebeplerle yapılan radyolojik tarama sonucu tesadüfen böbrek kitlesinin saptanması ile konulmaktadır. Ancak tümörün iyi ya da kötü huylu olduğunu ayırt ettirecek bir yöntem maalesef henüz mevcut değildir. Dolayısıyla aksi ispat edilene kadar böbrekte saptanan her kitle kanser kabul edilerek ileri incelemelere gidilmek zorundadır. Nadir olarak her iki böbrekte birden fazla kitle olarak kendini gösterebilir.

Hastanın yakınmaları, öyküsü ve doktorun ilk değerlendirme bulguları daha sonra yapılacak araştırmaları belirlemek için çok önemlidir. Tanıda kan ve idrar tetkikleri yapılabilir. İdrar tetkikinde idrar rengini değiştirmeyecek kadar az miktarda da olsa kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar veya eritrositler) saptanabilir. Hastalığın komşu yapılarla ilişkisi ve uzak yayılımını değerlendirmek için tanı anında görüntüleme yöntemleri olarak akciğer grafisi, intravenöz piyelografi (IVP), ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR), kemik sintigrafisi, pozitron emisyon tomografisi (PET) yapılabilir.

Böbrek Kanseri Evreleri

Böbrek kanserinin farklı dönemleri vardır. Tümör (kanserli hücre kitlesi) böbrekle sınırlı ve yayılmamışsa lokalize böbrek kanseri olarak adlandırılır. Lokal ilerlemiş böbrek kanserinde tümör böbreğin dışına çevreleyen dokuya doğru büyümüş, venlere, adrenal bezi ve lenf nodlarına uzanmıştır. Uzak lenf nodlarına veya diğer organlara sıçramışsa, metastatik evreye girilmiş demektir.

Böbrek Kanseri İçin Risk Faktörleri

Diğer pek çok kanser türünde olduğu gibi böbrek kanserinin nedeni de henüz tam olarak saptanamamıştır. Böbrek kanserli hastalar üzerinde yapılan çalışmalarda bazı faktörlerin risk oluşturabileceği gözlemlenmiştir. Yüksek tansiyon (hipertansiyon), aşırı kilolu olmak, uzun süre diyaliz tedavisi görüyor olmak gibi faktörlerin böbrek kanserli hastalarda görülebildiği tespit edilmişdir. Böbrek kanseri riski sigara içenlerde içmeyenlere göre iki kat daha fazladır. Sigara bırakılması ile risk zamanla azalır. Ayrıca ailede böbrek kanserli bir akrabanın olması böbrek kanserine yakalanma riskini artırmaktadır. Mesleksel risk faktörü olarak çelik endüstrisi, kurşun endüstrisi, petrol ve gemi sanayi (asbest) çalışanlarında böbrek kanseri riski artmaktadır. Son olarak yüksek yağ ve kalorili diyet riski artırmaktadır.

Böbrek kanserinin sebeplerini saptamak genellikle zordur. Genel risk faktörleri sigara ve obezitedir. Birinci derece akrabasında böbrek kanseri olanlar ve yüksek kan basıncı olanlar da risk altındadır. Hayatımızdaki tedbir amaçlı bazı değişiklikler, en önemlisi sigaranın bırakılması ve ideal kilonun korunması böbrek kanseri gelişme riskini azaltabilir.

Lokal ilerlemiş böbrek kanseri

Eğer lokal ilerlemiş böbrek kanseri tanısı aldıysanız, doktorunuz size radikal nefrektomi veya embolizasyon tedavisini önerebilir. Her iki prosedürün de kendine özgü avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Tedavinin seçimi sizin bireysel durumunuzla ilişkili olarak belirlenecektir

Lokal ileri böbrek kanseri nedir?

Lokal ilerlemiş böbrek kanseri, tümörün böbreğin etrafındaki kan damarları, doku, organ ve lenf bezlerine yayılması anlamına gelmektedir. Evre III veya IV olarak adlandırılabilir ve tümörün ne kadar uzağa yayıldığını göstermektedir.

Böbrek Kanserinde Kişiye Özel Tedavi Belirlenmesi

Lokal ilerlemiş böbrek kanserlerinin en yaygın tedavisi, tümör içeren böbrek dokusunun cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Lokal ilerlemiş böbrek kanserleri, radikal nefrektomi olarak isimlendirilen ameliyat ile tedavi edilebilir. Bu işlemin açılımı, tümör içeren böbrek dokusu ve etrafındaki dokuların çıkarılması şeklindedir. Radikal nefrektomi, açık veya laparoskopik olarak yapılabilmektedir. Şayet cerrahi imkansız veya çok riskli ise embolizasyon düşünülebilir.

Aşağıdakiler tedavi planınız esnasında doktorunuzla konuşmanız gereken konu başlıklarıdır:

Tıbbi özgeçmişiniz
Böbrek fonksiyonlarınız
Tek böbrekli kaldığınızda neler olacak
Ailenizde böbrekleriyle ilgili hastalığı olma durumu
Hastanenizde uygulanabilen tedavi seçenekleri
Doktorunuzun tecrübesi.
Sizin kişisel tercih ve değerleriniz
Tedavi esnasında ve sonrasında destek hizmetleri
Tek böbreğinizde veya her iki böbreğinizde bir veya birden fazla tümör varsa ne olacak

Böbrek Kanserinde Tedavi Yöntemleri

Böbrek tümörünün tedavisine hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve kanserin yaygınlığına göre karar verilir. Böbrek kanserlerinde uygulanan farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Erken evre kanserlerde tümörün cerrahi olarak çıkarılması altın standarttır.

Böbrek Kanserinde Cerrahi:

Ameliyat yapılarak böbreğin çıkarılması nefrektomi olarak adlandırılır ve böbrek kanserlerinde standart tedavi yöntemlerindendir. Kanserin evresi, büyüklüğü ve sayısına göre değişmek üzere ya böbrek, böbrek üstü bezi ve etrafındaki tabakaları ile birlikte tamamen çıkartılır (ki buna da radikal nefrektomi denir) ya da kısmi olarak yalnızca tümörün çıkarılması (parsiyel nefrektomi) uygulanabilir.

 Diğer böbrek sağlıklı ise hastalıklı böbreğin alınması hastanın sağlığı açısından her hangi bir sorun yaratmaz. Nefrektomi klasik olarak açık ameliyatla yapılır. Fakat son dönemlerde kapalı yöntem denen laparoskopi kullanılarak da nefrektomi yapılabilmektedir. Çıkarılan örnekler patolojik olarak incelenir ve tümörün cinsi, karakteri ve yayılım derecesi belirlenir. Bu, hem tanıyı kesinleştirir hem de yayılım hakkında bilgi verir. Erken evrede kanser böbreği saran kılıf içinde sınırlıdır. Bu durumda başka ek bir tedaviye ihtiyaç kalmaz. Eğer tümör böbrek kılıfın dışına çıkmışsa ya da başka yerde de mevcutsa cerrahi sonrası ek bir tedavi gerekecektir.  

Böbrek Kanserinde Radyoterapi (Işın tedavisi):

 Vücut dışından gelen yüksek enerjili ışınlar ile kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanan bir tedavi yöntemidir. Bölgesel bir tedavi yöntemidir. Işın tedavisi böbrek kanseri tedavisinde sınırlı role sahiptir, ilk tedavi olarak önerilmez. İleri böbrek kanserli bazı hastalarda radyoterapi kemik tutulumuna bağlı ağrı gibi diğer bulguları gidermeye yönelik olarak uygulanabilmektedir.

Böbrek Kanserinde Kemoterapi:

 Kanser hücrelerini öldürmek amacıyla kullanılan ilaçlardan bir kısmına verilen isimdir. Tek ilaç veya birkaç ilaç birlikte kullanılır. Böbrek kanserlerinde kemoterapinin etkisi sınırlı ve tartışmalıdır. Yaygın ve uzak yayılımı olan hastalarda kullanılabilir.

Böbrek Kanserinde Biyolojik Tedavi (immünoterapi):

 Kansere karşı hastanın bağışıklık sistemini kullanan tedavi yöntemidir. İnterferon ve interlökin-2 adlı ilaçlar dışarıdan vücuda verilmek suretiyle vücudun savunma sisteminin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Yan etki olarak kas ağrısı, halsizlik, dikkat kaybı, ateş, kusma ve ishale neden olabilir. Hastalar genelde kendilerini çok yorgun hissederler. Bazılarında deri dökülmesi olur. Bu problemler çok ciddi olabilir ama tedavi bitiminde bu etkiler kaybolur.  

Böbrek Kanserinde Hormon Tedavisi:

İlerlemiş böbrek kanserlerinde kullanılır. Progesteron böbrek kanserinde en sık kullanılan hormondur. Tedavi edici değil sıklıkla yakınmaları geçici olarak azaltmak amacıyla kullanılır. Kilo değişiklikleri, terleme ve su kaybı görülen yan etkilerdir.  

Böbrek Kanserinde Hedefe Yönelik Tedaviler:

 Son yıllarda popüler olan bir tedavi yöntemidir. Sadece yaygın böbrek kanserli hastalarda kullanılabilir. Kanserli hücreler özellikle hedef alınmakta ve diğer hücrelere zarar verilmemektedir. Kanser hücresinin büyümesi ve çoğalmasını tetikleyen mekanizmalar vardır. Bu mekanizmaların tamamı bilinmemektedir. Ancak bilindiği kadarı ile kanserleşmeye sebep olan moleküllerin susturulmasına yönelik ilaçlar geliştirilmiştir. Bu moleküller hücre içi haberleşmeden sorumlu sinyal proteinleri ve büyüme faktörleridir. Hedefe yönelik tedavilerden Sunitinib ve Sorafenib dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ilaçların etkinliği halen elimizde bulunan ve kullanılan interferon ve interlökin-2 gibi biyolojik ilaçlardan daha iyidir.

 Ayrıca tümöre özgü yeni küçük damar oluşumunun (anjiogenesis) engellenmesi sağlanarak tümörün öldürülmesi amaçlanmaktadır. Kanserin yaşaması ve büyümesi amacıyla yeni damar gelişimi önemlidir. Bevasizumab denilen bir ilaç sayesinde tümörün yeni damar yapması engellenerek beslenme bozukluğu sonucu kanserin küçülebildiği gösterilmiştir. Standart tedavilere cevapsız ve yaşam süresi bakımından ümitsiz hastalarda deneysel tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Aşı tedavisi hastalara tümöre karşı oluşan bağışıklık sistemini uyarıcı bir madde verilmesi esasına dayanan yöntemdir. Yine temelde hasta kişinin bağışıklık sistemini aktif hale getirme prensibi söz konusudur. Ayrıca başka bir kişiden (allojeneik) kemik iliği nakli ile başarı elde edilmiş hastalar vardır. Ancak bu yöntem henüz yaygın kabul ve kullanım alanı bulamamıştır.

Böbrek Kanserinde Tedavi Yan etkileri

Tedavinin yan etkileri Kanser tedavisinin yan etkileri tedavinin cinsine, süresine ve hasta ile ilgili kişisel faktörlere göre değişir. Nefrektomi büyük bir cerrahi operasyondur. Operasyondan sonra hasta ağrı ve rahatsızlık duyulabilir. Ancak erken evrelerde yakalanan hastalarda tam şifa elde edilebilmesi nedeni ile olası rahatsızlıklar göze alınabilir. Biyolojik tedavinin yan etkileri türüne göre değişir. Bu tedaviler grip benzeri şikayetler, kas ağrısı, halsizlik, dikkat kaybı, ateş, kusma ve ishale neden olabilir. Hastalar genelde kendilerini çok yorgun hissederler. Bu problemler çok ciddi olabilir ama tedavi bitince bu etkiler kaybolur.

Kemoterapinin yan etkileri verilen ilaçlara göre değişir. Genellikle kanser ilaçları, hızla büyüyen kan hücrelerini etkiler ve saç dökülmesine sebep olur. Diğer ciddi yan etkileri arasında halsizlik, yorgunluk, bulantı, kusma, bağışıklık sisteminin bozulması, kan hücreleri üzerine olan yan etkileri sayılabilir. Bazı hastalarda iştahsızlık, bulantı, kusma, ağız yaraları ve tat değişikliği kilo kaybına neden olabilir.